เทคนิคการใช้กระดานดำ
กระดานดำเป็นอุปกรณ์พื้นฐานสำหรับการเรียนการสอน ปัจจุบันจะมีอุปกรณ์ที่ผลิตโดยใช้เทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ครู เช่น เครื่องฉายภาพโปร่งแสง หรือเครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ เครื่องแอลซีดีโปรเจคเตอร์ ซึ่งสามารถขยายภาพจากเครื่องคอมพิวเตอร์ ทำให้นักเรียนได้เห็นภาพที่ชัดขึ้น โรงเรียนส่วนใหญ่จำเป็นต้องใช้กระดานดำ กระดานสีเขียว หรือไวท์บอร์ด ฉะนั้น การเรียนรู้การเขียนกระดานดำ จึงเป็นสิ่งที่ครูยังคงต้องฝึกฝนให้เกิดความชำนาญ
เสริมศรี ลักษณศิริ กล่าวว่า กระดานดำเป็นสื่อการสอนอย่างหนึ่งที่ครูและนักเรียนคุ้นเคย กระดานดำมีประโยชน์อย่างกว้างขวางสามารถใช้ได้ทุกขั้นตอนของการสอนเพียงแต่ครูเลือกใช้ให้เหมาะสม
ความหมาย
คำว่า กระดานดำ ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2542 หมายถึงกระดานใช้มักทาสีดำ ใช้เป็นอุปกรณ์การสอนการเรียน
อินทิรา บุณยาทร กล่าวว่า การใช้กระดานดำ หมายถึง การที่ครูใช้กระดานดำเป็นเครื่องมือในการเรียนการสอนให้นักเรียนเกิดความเข้าใจ ความรู้ และประสบการณ์
วัตถุประสงค์ของการใช้กระดานดำ
กระดานดำเป็นสื่อที่เสริมให้นักเรียนเข้าใจบทเรียนได้ดียิ่งขึ้น
1 เพื่อใช้ประกอบการอธิบาย สรุป และทบทวนบทเรียน
2 ใช้เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนได้แสดงความรู้ ความคิดเห็น ศักยภาพด้านอื่นๆ
3 ใช้เพื่อเสริมการใช้สื่ออุปกรณ์ด้านอื่นๆ เช่น เครื่องแอลซีดีโปรเจกเตอร์ และเครื่องฉายภาพข้ามรีษะ
4 ใช้เพื่อประกอบการจัดกิจกรรมต่างๆ ในชั้นเรียน เช่น เล่มเกม ติดภาพ
การใช้ประโยชน์ของกระดานดำ
เสริมศรี ลักษณศิริ ได้กล่าวถึง ประโยชน์ของกระดานดำไว้ 3 ประการ
1 ใช้บันทึกข้อความสำคัญในการเรียนการสอนได้ทุกขั้นตอน
2 ใช้บันทึกข้อเสนอแนะ แนวคิด ทั้งครูและนักเรียน
3 ใช้ในการแข่งขันหรือเล่นเกม เช่น แข่งขันการเขียน สะกดคำ
คุณสมบัติเด่นของกระดานดำ
อาภรณ์ ใจเที่ยง กล่าวถึง คุณสมบัติเด่นของกระดานดำไว้
1 สามารถใช้ได้ทุกเวลาและทุกโอกาส
2 ไม่ชำรุดเสียหายได้ง่าย
3 นักเรียนสามารถมองเห็นได้ง่าย
4 เขียนและลบได้ง่าย
5 นำเสนอข้อคิดใหม่ได้ทันที
6 ใช้ได้ทั้งครูและนักเรียน
สิ่งที่ควรทราบเพื่อเป็นความรู้พื้นฐานในการใช้กระดานดำ
ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การใช้สื่อ การวัดและประเมินผลต้องคำนึงถึงหลักจิตวิทยาทั้งสิ้น โดยเฉพาะจิตวิทยาการศึกษา
ประดินันท์ อุปรมัย กล่าวว่า ความรู้ทางจิตวิทยาที่ครูควรทราบเพื่อการใช้กระดานดำให้เกิดประสิทธิผล
1 การปฏิบัติตนเป็นตัวแบบของครูนั้นมีผลต่อการเลียนแบบของนักเรียนมีผลต่อทักษะการเขียนกระดานดำว่า ถ้าถือว่าการเขียนกระดานหนังสือให้ถูกต้องตามอักขระวิธีและสะกด เขียนให้เป็นระเบียบและสวยงาม ก็ต้องถือว่าทักษะการเขียนกระดานดำของครูเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการสอนของครู
2 การจำองบุคคล บุคคลจะจำความรู้ที่ต้องการได้ดีถ้าความรู้นั้นได้รับการจัดเข้าเป็นระเบียบ มีผลต่อทักษะเขียนกระดานดำในส่วนที่การเรียงลำดับข้อความของการเน้นจุดสำคัญของครู จะทำให้นักเรียนเกิดความเข้าใจและสามารถจำเนื้อหาสาระนั้นได้ง่าย
เทคนิคการใช้กระดานดำ
ออร์นสทีนและลาสเลย์ แนะนำเกี่ยวกับการใช้กระดานดำดังนี้
1 ให้เขียนให้สามารถอ่านออกได้ และโตพอที่นักเรียนมองเห็นได้
2 ไม่พูดในขณะที่เขียนและหันหน้าเข้าหากระดาน ให้เขียนก่อนแล้วจึงพูด
3 ให้ครูยืนด้านข้างของกระดาน เพื่อไม่ให้บังการมองเห็นเนื้อหาสาระบนกระดาน
4 ให้ครูวางแผนสิ่งที่จะเขียนและลำดับในการเขียนก่อนการเขียนจริง
5 ไม่เขียนแบบระเกะระกะหรือยุ่งเหยิง และควรเขียนเฉพาะสาระสำคัญของเรียน
6 ห้ามใช้คำย่อที่ครูคิดขึ้นเองแลเข้าใจได้ยาก
7 ให้ใช้ชอล์กสี ไม้บรรทัดและอุปกรณ์เครื่องเขียนช่วยเพื่อให้ได้ภาพประกอบการอธิบายที่เกิดประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
8 อย่าใช้การเขียนกระดานมากเกินไป
9 อย่าอายหรือแสดงความไม่พอใจหากครูเขียนผิดและนักเรียนบอกการเขียนที่ถูกต้องแก่ครู
10 ครูควรใช้กระดานดำอย่าสม่ำเสมอและเว้นเนื้อที่ไว้เพื่อมอบหมายงาน
เสริมศรี ลักษณศิริ ได้แนะนำเทคนิคการใช้กระดานดำไว้หลายประการ
1 ก่อนใช้กระดานดำควรคำนึงถึงความสะอาด
2 ฝึกเขียนอยู่เสมอ รวมทั้งเขียนถูกต้องและรวดเร็ว
3 ทดลองเขียนตัวอักษรที่มีขนาดที่เหมาะสม อ่านง่าย
4 การเขียนให้จับชอล์กทำมุม 45 องศากับกระดานดำ
5 ขณะฝึกเขียนใหม่ๆอาจใช้ชอล์กทำเส้นประให้เป็นแนวตรง
6 ควรเขียนชื่อเรื่องไว้กลางกระดานดำ ในกรณีที่เน้นคำ ข้อความสำคัญหรือภาพ
7 ควรฝึกการเขียนลายเส้นบนกระดานดำ เพื่อช่วยในการบรรยายของครู
8 ชอล์กบางสี เช่น สีน้ำเงิน สีเขียว ไม่เหมาะที่จะใช้เขียนบนกระดานดำสีเขียนเพราะจะกลมกลืนกับสีของกระดานมาก
9 ขณะอธิบายข้อความบนกระดานดำ ครูควรยืนชิดไปข้างใดข้างหนึ่งของกระดานดำ
10 ไม่ทิ้งเศษชอล์กบนพื้น
11 การเขียนกระดานที่อยู่ด้านล่าง ให้ย่อตัวลงไปเขียน ไม่ใช้โค้งตัวไปเขียน
ข้อควรคำนึงในการใช้กระดานดำ
ในการจัดห้องเรียน ที่ตั้งของกระดานดำ ที่นั่งของนักเรียนมีผลต่อการมองเห็นและการเรียนรู้ของนักเรียน อาภรณ์ ใจเที่ยง แนะนำให้ครูคำนึงสิ่งต่อไปนี้ในการใช้กระดานดำ
1 ขอบล่างของกระดารดำควรอยู่ในระดับสายตาของผู้ดู
2 ที่นั่งของผู้ดูควรอยู่ในอาณาเขต 60 องศา วัดจากกึ่งกลางของกระดาน
3 คนที่นั่งหน้าชั้นควรอยู่ห่างจากกระดาน 3 เมตร เป็นอย่างน้อย
4 มีแสงสว่างที่กระดานดำเพียงพอ
5 คำนึงถึงการสะท้อนแสงที่มากระทบกระดานดำ
6 เขียนกระดานดำอย่างเป็นระเบียบ เขียนตัวอักษรให้มีหัว อ่านง่าย
7 ไม่ควรเขียนกระดานดำนานเกินไป ทำให้เสียเวลา
สิ่งที่ครูควรปฏิบัติในการฝึกเทคนิคการเขียนกระดานดำ
ประดินันท์ อุปรมัย แนะนำถึงสิ่งที่ครูควรปฏิบัติในการฝึกเทคนิคการเขียนกระดานดำ
1 ศึกษาหลักการสำคัญในการเขียนกระดานดำ
2 ฝึกเขียนกระดานดำให้ถูกต้องตามหลักการที่ได้ศึกษา
3 พิจารณาดูความเหมาะสมหรือความบกพร่องของสิ่งที่เขียน
4 ปรับปรุงแก้ไขเมื่อพบข้อบกพร่อง
